Door Bram van der Beek op 12 november 2018 om 20:12

Lees voor

'Ede zou meer zelf moeten bouwen'

Aanstaande donderdag krijgen we de sleutel van ons nieuwe huis. Normaal al een heel bijzonder moment, maar voor ons extra feestelijk: we zijn er namelijk al ruim 5 jaar mee bezig geweest.

Dat zit zo: toen we 8 jaar geleden trouwden, konden we geen betaalbaar huis vinden. Voor sociale huur gold een lange wachttijd, en de particulier huurmarkt was óf te duur, of ontoegankelijk vanwege inkomenseisen. En we merkten al snel dat de huur- en koopmarkt zo in elkaar zit dat je weinig in te brengen hebt over hoe je huis er eigenlijk uitziet. Veel is doorsnee, en projectontwikkelaars bepalen de woonwensen van jou als toekomstige bewoner.

Dat kan toch anders dachten we, en we kwamen op Collectief Particulier Opdrachtgeverschap uit. Bij een CPO is er een vereniging van toekomstige huurders/ kopers die samen het hele traject doorlopen. Van het kopen van de grond, het selecteren van een architect, het bepalen van de collectieve en individuele woonwensen tot het selecteren van de aannemer. Een intensief traject waar je zelf aan de knoppen zit, en waar je je toekomstige buren voordat je er woont al goed leert kennen.

Overheden zien ook het belang van dit soort bouwtrajecten, zo biedt de provincie Gelderland een subsidie en een lening aan om CPO-initiatieven te ondersteunen. Dit doen zij omdat ze zien dat er in de woningmarkt een uitdaging ligt om verstandige keuzes te maken voor de toekomst. Dit willen ze bereiken door flexibele plannen met ruimte voor maatwerk.[1] CPO kan goed invulling geven aan deze roep om maatwerk.[2]

Een andere Edese uitdaging is om ervoor te zorgen dat de woningbouw in de dorpen ook tegemoet komt aan de behoeften van de inwoners daar. Doordat de toekomstige bewoners bij een CPO maximaal betrokken zijn bij het vormgeven van de woningen, is er alle ruimte voor groepen inwoners om deze specifieke wensen werkelijkheid te maken. Zo kan er door de ene persoon een werkruimte aan huis worden gebouwd, terwijl de ander een levensloopbestendig huis wil. Doordat een CPO traject juist start vanuit de toekomstige bewoners, wordt er gebouwd voor de dorpsbewoners in plaats van voor de ‘markt’. Bovendien is de sociale samenhang bij dit soort projecten in de regel veel groter is dan bij projectontwikkeling[3].

De praktijk leert dat mensen niet weten dat CPO bestaat en men een drempel ervaart om eraan te beginnen. Toch duiken er in Ede met enige regelmaat CPO initiatieven op, dit laat zien dat er wel behoefte voor deze manier van woningbouw is. In Almere blijkt uit een onderzoek dat 36% van de kopers belangstelling heeft voor particulier opdrachtgeverschap.[4]

Momenteel faciliteert de gemeente Ede een aantal initiatieven. Daarnaast helpen ambtenaren van diverse afdelingen de verschillende initiatieven zo goed als ze kunnen. Als ChristenUnie denken we dat we zowel de initiatiefnemers als de gemeente Ede kunnen helpen door een paar aanpassingen.

Zo is een struikelpunt voor veel initiatieven dat zij wel graag iets willen, maar dat de gemeente geen doelen heeft gesteld voor CPO. Door actief doelen te stellen kan de gemeente dit soort initiatieven beter tot zijn recht laten komen en denkt ze vooraf mee, in plaats van reactief proberen te faciliteren. Voorbeelden van dit opbrengsten voor de gemeente zijn: maatwerk/diversificatie in de woningmarkt, bedienen van specifieke doelgroepen of locaties en het koppelen van andere beleidsthema’s (denk hierbij aan duurzaamheid, zorg, of beheer openbare ruimte).

Daarnaast is het van groot belang dat de kaders van te voren vaststaan: de toekomstige bewoners zijn leken, en hebben meer duidelijkheid nodig dan professionals. Een heldere procedure, verwachtingen, deadlines en grondprijzen zijn daarom voorwaarden om een geode start te maken en de doorlooptijden niet teveel te laten oplopen.

Wij als ChristenUnie denken dat dit bereikt kan worden door een uitnodigend beleid op te stellen waarin de initiatieven duidelijke kaders vooraf vinden. Net zoals in Almere[5], vinden we dat in Ede specifieke locaties al bestemd moeten worden voor (C)PO. Door dit onder de aandacht te brengen en mensen helder voor te lichten en te begeleiden, wordt ook nog een de kwaliteit van de initiatieven versterkt. 

Bij de ChristenUnie is er vanouds aandacht voor dit soort initiatieven. Omdat het maatwerk levert voor de betaalbare sector, omdat mensen zich kunnen ontplooien. Omdat buurten  een sterkere betrokkenheid kennen. Maar ook omdat we principieel vinden dat bewoners centraal moeten staan bij het bouwen van huizen.  Daarom ben ik blij dat ik namens de ChristenUnie een motie mag indienen om CPO in Ede te stimuleren.

Tijdens ons eigen traject ben ik veel mensen tegengekomen die ik moest teleurstellen omdat er bij ons geen plek meer was, of zijn mensen verder gaan zoeken omdat ons project niet aansluit bij hun wensen. En ik ben nog veel meer mensen tegengekomen voor wie dit nieuw was, maar die het heel erg leuk leek om zo betrokken te zijn bij de bouw van je eigen woning en het straatje. Met deze motie is het mijn doel om deze mensen in Ede een kans te geven, en dat we de lopende initiatieven beter kunnen helpen. Maar vooral dat we op deze manier ruimte geven voor jou en mij in het vormgeven van de belangrijkste plek in je leven: thuis.

Bram van der Beek,
E. bram.van.der.beek@ede.nl