Reactie ChristenUnie op Programmarekening 2018 en MPG 2019
Met de Programmarekening 2018 en het Meerjarenprogramma Grondexploitaties (MPG) 2019 legt het college verantwoording af over de uitvoering van de Programmabegroting. Wat wilden ze bereiken en wat hebben ze bereikt? Wat zouden ze daarvoor doen en wat hebben ze gedaan? Wat mocht dat kosten en wat heeft het gekost? Bij de behandeling van de programmabegroting 2018 heeft de ChristenUnie het een en ander als wens naar voren gebracht. In hoeverre is dat terug te zien in de Programmarekening? Fractievolger Harry Hindriks ging hier vanavond op in tijdens de Oordeelsvormende vergadering.
Voorzitter,
De toelichting van het college op de Programmarekening 2018 begint met de mededeling dat de gemeente Ede het boekjaar 2018 met een positief resultaat voor bestemming van 5,1 miljoen euro heeft afgesloten. Maar als je even verder doorleest, kom je er al snel achter dat dit veel mooier klinkt dan het in werkelijkheid is. Want die werkelijkheid is dat de reguliere gemeentelijke exploitatie een tekort vertoont van 3,1 miljoen euro die slechts wordt goed gemaakt door de uitkering van 3,3 miljoen euro uit de stroppenpot Sociaal Domein.
En dat het positieve resultaat van 5,1 miljoen op het grondbedrijf in hoofdzaak veroorzaakt wordt door twee factoren:
- De ene is dat er ten aanzien van de positieve plannen een voorschot wordt genomen op de naar verwachting te maken winst.
- En de tweede dat de te verwachten verliezen op de negatieve plannen lager worden geraamd als gevolg van enerzijds de waardeontwikkeling van bouwkavels en anderzijds de hoge afzet van bedrijfsgrond.
Maar met het aldus gevormde bedrijfsresultaat binnen het Grondbedrijf – een tussentijdse winstneming en een lagere verliesvoorziening – kan de reguliere gemeentelijke exploitatie dus helemaal niets. Dat blijkt ook wel uit het collegevoorstel om het positieve bedrijfsresultaat van 4,9 miljoen toe te voegen aan de Bedrijfsreserve Grondbedrijf.
Voorzitter,
Het is intussen breed bekend: binnen de reguliere gemeentelijke exploitatie drukt het Sociaal Domein als een loden last op de financiën van de gemeenten. En ik zeg nadrukkelijk gemeenten. Want niet alleen de gemeente Ede heeft hiermee te maken. Het speelt overal. En als je soms hoort of leest welke maatregelen er door gemeenten getroffen moeten worden om hun begroting nog enigszins sluitend te krijgen dan mogen we in Ede nog onze handen dichtknijpen. De fractie van de ChristenUnie heeft zich verbijsterd afgevraagd wat hier gebeurd is: een overschot van 10 miljoen euro op het Sociaal Domein in 2015 tegenover een tekort van 10 miljoen euro op het Sociaal Domein nu. Daar zit 20 miljoen tussen. En datzelfde probleem speelt in meerdere of mindere mate in alle gemeenten. Wordt het geen tijd, voorzitter, dat men in Den Haag wakker wordt en om te beginnen de op geen enkel feit maar uitsluitend op gebakken lucht gebaseerde efficiencykorting van 20% ongedaan gaat maken? En om gelijktijdig de destijds gehanteerde verwachtingen bij te gaan stellen met betrekking tot de verwachte omvang van de jeugdzorg?
'Een samenleving met toekomst voor onze kinderen'
Eén van de thema’s van de ChristenUnie is: staan voor ‘een samenleving met toekomst voor onze kinderen’. Om die reden vroeg onze fractie zich tijdens de algemene beschouwingen bij de Programmabegroting op 26 oktober 2017 af hoe realistisch het was dat het geraamde budget voor jeugdzorg met een half miljoen daalde. Overziet onze fractie de situatie nu dan heeft er alle schijn van – en misschien wel meer dan alle schijn – dat een door het Rijk doorgevoerde bezuinigingsslag ondoordacht (en naar te hopen valt: ook onbedoeld) op de rug van de gemeenten is gelegd. Dat geeft geen pas, vz, in de omgang van het Rijk met decentrale overheden. Zoals we juist gisteren via de media konden vernemen worden hierover inmiddels door de VNG stevige onderhandelingen met het Rijk gevoerd. Het zal duidelijk zijn dat we dat als fractie zeer toejuichen en eigenlijk ook niet meer dan op zijn plaats vinden.
Maar er is ook een andere opmerking te maken. Het overschot van 10 miljoen op het Sociaal Domein in 2015 is destijds niet geoormerkt als reserve of voorziening ten behoeve van dat Sociaal Domein. In plaats daarvan is dat overschot gewoon in de algemene middelen van de gemeente verdwenen. Dat is indertijd ook bewust gebeurd. Vanuit de - overigens terechte -redenering dat er geen sprake was van een doeluitkering. Maar mogelijk was de beslissing anders uitgevallen als we toen ook maar enigszins hadden kunnen bevroeden welke ontwikkeling het Sociaal Domein zou doormaken.
'Een samenleving waarin iedereen meetelt'
Voorzitter, in onze reeds genoemde algemene beschouwingen hebben wij onder ons thema 'een samenleving waarin iedereen meetelt' onder meer aangegeven dat mantelzorgers in Ede kunnen rekenen op de steun van de gemeente. In dat verband hebben wij tijdens de behandeling van die Programmabegroting in november 2017 als ChristenUnie aandacht gevraagd voor het verwachtte voordeel op thuisondersteuning van mantelzorgers. Toen geschat op 2 ton. Met de 210.000 euro die nu in de Programmarekening staat klopte die schatting dus aardig. Investeren in de ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers is, zeker in deze tijd van tekorten op het sociaal domein, volgens de ChristenUnie ontzettend belangrijk. En we begrijpen dan ook niet hoe hier een voordeel op kan zijn behaald. Volgens het college was het bij de Programmabegroting niet het moment om daar het debat over te voeren. De wethouder vroeg ons hier bij de behandeling van de Programmarekening op terug te komen. Dat doen we dus bij deze. En mogelijk krijgt dit in de besluitvorming dus nog een verder vervolg. Zeker is in elk geval dat we bij de behandeling van de Perspectiefnota opnieuw aandacht zullen vragen voor het belang van investeren in de nuldelijn.
Voorzitter,
Ik ben me ervan bewust dat veel van mijn bijdrage gewijd is aan het Sociaal Domein. Gelet op de problematiek rondom dat thema kan dat ook haast niet anders. Over een aantal andere zaken heb ik namens de fractie van de ChristenUnie technische vragen gesteld. Voor de beantwoording daarvan dank aan de betrokken ambtenaren.
'Een samenleving gericht op een duurzame levensstijl'
Tot slot nog kort drie andere punten die ons derde thema ‘een samenleving gericht op een duurzame levensstijl’ betreffen:
- Op het gebied van natuur en landschap zijn er vier vrijwilligersgroepen bijgekomen. Daar zijn we als fractie van de ChristenUnie blij mee.
- Dat zijn we niet echt met het feit dat de bomen in aantal en het gazon en de bermen in m2-ers aan het afnemen zijn. Mijn fractie vraagt zich af hoe dit in verhouding staat dat de afspraken in het bestuursakkoord en zou graag in een informatieve vergadering vernemen wat hier aan de hand is.
- Waar we ook niet blij mee zijn, is dat we in de Programmarekening 2018 moeten lezen dat het onderzoek naar de mogelijke overname van de twee Q-Parkgarages in Ede-Centrum nog niet is afgerond. Op 7 juli 2016 is een motie van de ChristenUnie hierover door de gemeenteraad aanvaard. Is de wethouder het niet met de fractie van de ChristenUnie eens is dat het zo langzamerhand een tijd wordt dat de resultaten van het onderzoek aan de raad worden voorgelegd. Kan de wethouder dan aangeven waarom de motie nog steeds niet is uitgevoerd, wat de afronding van het onderzoek in de weg staat en wat het college wanneer gaat doen om die afronding alsnog snel – lees: supersnel – te laten plaatsvinden?
Dank u!
Harry Hindriks, Fractievolger
E. harry.hindriks@ede.nl
