Raadsbijdrage over de (programma)begroting 2022-2025
In de raadsvergadering van 28 oktober 2021 bespraken we de laatste Programmabegroting van de bestuursperiode 2018-2022. In 2018 zijn we aan het werk gegaan met ‘Ruimte voor Ede’. De fractie van de ChristenUnie kijkt met tevredenheid naar punten die de afgelopen jaren gerealiseerd zijn en die wij van groot belang vinden.
- Inwoners kregen passende zorg en vrijwilligers hielden hun ondersteuning;
- Het armoedebeleid is in stand gehouden en zelfs iets verruimd;
- Mantelzorgers en vrijwilligers hielden hun ondersteuning;
- Er is meer aandacht voor preventie en een gezonde leefstijl;
- De energietransitie krijgt steeds meer vaart;
- Er is geïnvesteerd in klimaatadaptatie en biodiversiteit;
- De gemeenteraad steunt de realisatie van het WFC Experience Center;
- Het dekkend netwerk van AED’s wordt binnen afzienbare tijd gerealiseerd.
Dit alles ondanks corona en de daarbij horende onzekerheid. De lasten voor onze inwoners zijn laag in vergelijking met andere gemeentes. Allerlei openbare voorzieningen zoals bibliotheken en zwembaden konden in stand gehouden worden. De behaalde resultaten geven een hoopvol perspectief voor Ede!
In onze bijdrage bij de Perspectiefnota stond het thema ‘Hoop’ centraal. Hoop is optimisme met opgestroopte mouwen, hoorde ik laatst. En dat geeft precies weer hoe de ChristenUnie er in staat. Er is veel bereikt, maar er is nog genoeg te doen in de Edese samenleving. Daarom vraagt de ChristenUnie aandacht voor de volgende thema’s:
- Aandacht voor elkaar
- Aandacht voor de schepping
- Aandacht voor de bloei van de stad en de dorpen
Aandacht voor elkaar
We zijn dankbaar deel uit te maken van een samenleving waarin naar elkaar wordt omgezien. Inwoners nemen initiatief om eenzaamheid tegen te gaan, organisaties zetten in op écht contact met jongeren, vrijwilligers zorgen voor vitale wijken en buurten en met allerlei inzamelacties worden mensen die het minder hebben, geholpen. Het is goed dat dit wordt gezien én ondersteund met extra subsidies. Van de actie Ede-Doet weten we dat dit op een laagdrempelige en toegankelijke manier kan. Mogen we dat hierbij ook verwachten?
Over laagdrempelig en toegankelijk gesproken: we lezen in de Programmabegroting niets over openbare toiletten. Voor sommige inwoners van essentieel belang om er op uit te kunnen gaan en mee te kunnen doen. Een motie hierover op initiatief van GB werd in juli nog aangenomen. Welke actie is er inmiddels ondernomen?
Ook de dienstverlening van de gemeente is nog niet altijd zo toegankelijk als we zouden willen. Bijvoorbeeld als het gaat om communicatie vanuit de gemeente. We stellen voor een versimpelteam aan te stellen om teksten makkelijker te maken. Zo’n versimpelteam helpt wellicht ook om, zoals bij onderwijs, niet over ‘potentials’ en ‘herrieschoppers’ te spreken, maar juist andere woorden te gebruiken. Alhoewel we erkennen dat er in het onderwijs behoefte is aan aanvullend aanbod. Hoe kan gemeente hierin ondersteunen?
Nieuwe inwoners van Ede, die hier met een status op zak een nieuwe toekomst willen opbouwen, willen wij de juiste toerusting bieden. De nieuwe Wet Inburgering moet daarin gaan voorzien, maar is nog steeds niet ingegaan. Ondertussen vallen mensen die onder de oude wet vielen tussen wal en schip. Dit gaat ook over inwoners die dolgraag een bijdrage willen leveren aan de maatschappij, maar vastlopen omdat stageplekken niet beschikbaar zijn, niet worden aangesloten op het niveau dat iemand heeft of omdat kinderopvang de bottleneck is. Met maatwerk zou dit grotendeels verholpen kunnen worden. Welke mogelijkheden ziet het college hiervoor?
Daarvoor is het wel nodig bestaande schotten te doorbreken. Daar worden mooie woorden over gesproken in de Programmabegroting, maar we zien in de praktijk dat dit lastig blijft. Welke extra inzet gaat ervoor zorgen dat we hier progressie in blijven boeken?
Bij aandacht voor elkaar moeten we ook denken aan de vrachtwagenchauffeurs die in de weekenden in rijen op het industrieterrein staan te wachten. Zonder fatsoenlijke voorzieningen, met de winter op komst in barre omstandigheden. De vraag wie hiervoor verantwoordelijk is gaat deze mensen niet helpen. Een locatie wel. Wat kan en wil het college hieraan doen?
Met deze Programmabegroting stellen we straks vast hoe ons gemeenschapsgeld besteed gaat worden. Dat doen we aan de hand van o.a. doelen en streefwaardes. Die zeggen iets over onze focus en ambities. Voor mantelzorgers die overbelast zijn, lijkt die ambitie niet al te hoog meer. Dat percentage was vorig jaar 6% en de streefwaarde blijft op 6%. Zou het niet mooi zijn we naar lager streven?
Dan nog iets naar aanleiding van de bespreking van de Programmabegroting van vorig jaar. We hebben toen genoemd dat we het subdoel ‘meer mantelzorgers’ wat cru omschreven vonden. De wethouder heeft toegezegd dit anders te verwoorden. Dat is even aan zijn aandacht ontglipt vermoeden we, daarom bij deze een reminder.
Aandacht voor de schepping
We zijn blij met de inzet die er is om met elkaar zorg te dragen voor de natuur, het klimaat en milieu. Regelmatig zien we mensen met hesjes aan zakken vol afval van de straat plukken, inwoners investeren in zonnepanelen en er worden - mede dankzij de energievouchers - tochtstrippen aangebracht en ledlampen opgehangen. Zeker met de stijgende energieprijzen zijn de energievouchers een welkome aanvulling voor huiseigenaren én huurders. We stellen voor de vouchers proactief op te sturen naar mensen met minder financiële middelen (zoals we dat ook met de mondkapjes hebben gedaan) en de vouchers voorlopig verder breed beschikbaar te houden.
Want de ChristenUnie maakt zich zorgen over de effecten van de oplopende prijzen. Door een verdriedubbeling van de gasprijs dreigen veel inwoners in de problemen te komen. Het Rijk heeft een éénmalige korting op de energiebelasting aangekondigd, maar kon niet meer doen. Als gemeente staan we dichterbij onze inwoners en we vragen dan ook met klem of het college direct wil beginnen met een actieplan op te stellen.
Een neveneffect van de hoge gasprijzen is dat er veel mensen overgaan op houtstook. Niet iedereen is zich bewust van goede stookmethodes en het belang van kwalitatief goed stookhout, wat voor extra overlast en luchtvervuiling kan zorgen. De gemeente verstrekt al informatie over houtstook, maar we vragen of het college dit najaar een publiekscampagne wil starten. Houtstook draagt bij aan een slechtere luchtkwaliteit en zeker verkeerd stoken kan voor overlast zorgen. Niet in de laatste plaats bij mensen met luchtwegproblemen.
We willen zorgen voor onze omgeving. In deze begroting zien we een aantal streefwaardes verslechteren, zoals het afnemende aantal groene auto’s van onze gemeente en de toenemende hoeveelheid huishoudelijk afval. Graag horen we van het college of we een extra stap kunnen zetten op deze gebieden om deze trend te keren.
Aandacht voor de bloei van de stad en de dorpen
Onze wijken en dorpen hebben hun eigenheid en als ChristenUnie vinden we het belangrijk die te behouden. Dat betekent wat ons betreft dat er ruimte is elkaar te ontmoeten, dat cultuur in stand wordt gehouden en dat belangenverenigingen en dorpsraden een serieus aandeel hebben in ontwikkelingen die hun gebied aangaan.
Een bloeiende stad en bloeiende dorpen start met voldoende woongelegenheid voor iedereen. Bouwen, bouwen, bouwen is niet dé oplossing voor de woningnood, slechts een deel van de oplossing. Nog belangrijker is het aansluiten bij waar de vraag het hoogst is. Dit betekent dat we naar verhouding meer moeten inzetten op het toevoegen van seniorenwoningen, sociale huurwoningen en koopwoningen voor starters. En dit vraagt een open houding naar andere woonvormen, zoals kangoeroewoningen en tiny houses.
Daarnaast ligt er focus op de beweging van intramuraal naar extramuraal. Al vaker hebben we aangegeven dat zelfstandig wonen niet voor iedereen een positief effect heeft. En: hoe verhoudt dit zich met de krapte op de woningmarkt? Is het niet tijd om uitstroom als doel op zich voor dit moment los te laten?
Leefbaarheid in wijken en dorpen gaat ook over verkeersveiligheid. Al vaker hebben we de verkeersonveilige situatie van de N224 hier besproken. Het verbaasd ons dan ook dat hier in de PB niks over terug te lezen is.
Buurt-, wijk- en dorpshuizen vervullen een belangrijke functie binnen onze samenleving. We zijn dan ook blij dat buurthuis De Stek behouden blijft voor de Bloemenbuurt, al ging dit niet zonder slag of stoot. En op meer plekken is er onzekerheid over derving van inkomsten en voortbestaan. Hoe helpen we hen uit de gevarenzone en ondersteunen we daarmee inwoners die hier, vaak vrijwillig, veel tijd en energie in steken?
In de afronding van dit betoog willen we graag nog de Jongerenraad en het Kindercollege noemen. We kunnen als gemeente mooie plannen maken die ook over kinderen en jongeren gaan, maar de rijkdom van onze democratie is dat hun eigen stem telt. De leden van de Jongerenraad en het Kindercollege hebben een belangrijke rol om leeftijdgenoten enthousiast maken om mee te doen, mee te denken en betrokken te zijn op wat er in Gemeente Ede gebeurt. Dat zowel de jongerenraad als het kindercollege daarom niet worden genoemd in de Programmabegroting doet daar wat ons betreft geen recht aan.
Afsluiting
Afsluitend voorzitter, we zijn blij met de resultaten die we de afgelopen jaren bereikt hebben. Wat de ChristenUnie betreft blijven we investeren in een samenleving met aandacht. Voor elkaar. Voor de schepping. En voor de bloei van onze stad en dorpen.
We wensen het college Gods zegen toe bij hun werk!
Dank u wel.
Dirjanne van Drongelen,
Plv. fractievoorzitter ChristenUnie Ede
Bovenstaande tekst is uitgesproken tijdens de Politieke Dag Ede op donderdag 28 oktober 2021. De gesproken tekst geldt.
